x close

ต้นยมหิน ไม้ยืนต้นผลัดใบให้ร่มเงา กับประโยชน์อันหลากหลาย

          ทำความรู้จัก ต้นยมหิน ไม้ยืนต้นผลัดใบ แต่ผลิใบเร็ว ช่วยให้ร่มเงา สมุนไพรมีสรรพคุณทางยา กับประโยชน์อันหลากหลาย ทั้งงานก่อสร้าง ทำเฟอร์นิเจอร์ เครื่องจักสาน แถมใช้เป็นเชื้อเพลิงได้อีกด้วย
ต้นยมหิน

ยมหิน หรือต้นยมหิน เป็นพรรณไม้ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชทานเพื่อเป็นมงคลแก่จังหวัดแพร่ และถือเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดด้วย ต้นยมหินนี้จัดเป็นไม้ยืนต้น ให้ร่มเงา แถมยังใช้งานได้หลากหลาย โดยเฉพาะเนื้อไม้ของยมหิน ที่มีความแข็งแรง ทนทาน เช่น นำไปสร้างบ้าน ทำเครื่องจักสาน รวมถึงของใช้ต่าง ๆ  วันนี้เราเลยจะพาทุกคนไปรู้จักต้นยมหินกัน ตั้งแต่ที่มา ลักษณะไว้ใช้สังเกต วิธีการปลูกและขยายพันธุ์ รวมถึงการใช้งานต่าง ๆ จากต้นยมหิน

ถิ่นกำเนิดต้นยมหิน

ต้นยมหิน เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ แต่ผลิใบเร็ว จัดอยู่ในวงศ์ Meliaceae ที่สามารถพบได้ทั่วไปตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง และป่าผลัดใบผสมทั่วไปในแถบเอเชีย เช่น จีน เมียนมา ไทย มีชื่อสามัญคือ Almond-wood ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Chukrasia velutina Wight & Arn. ส่วนไทยมีชื่อพื้นเมืองหลายชื่อแตกต่างกันไปตามภูมิภาค เช่น ยมขาว มะเฟืองต้น สะเดาช้าง สะเดาหิน ช้ากะเดา เสียดค่าย โค้โย่ง และริ้งบ้าง

ก่อนหน้านี้ต้นยมหินถูกกำหนดให้เป็นไม้หวงห้ามธรรมดา ประเภท ก. ตามพระราชกฤษฎีกากำหนดไม้หวงห้าม พ.ศ. 2530 จากทั้งหมด 158 ชนิด ไม่ว่าต้นไม้จะขึ้นอยู่ที่ใดแม้จะอยู่ในที่ดินตัวเอง หรือจะกระทำการใด ๆเช่น ตัด ฟัน โค่น เลื่อย ถอน หรือขุดออกมา ก็ต้องยื่นเรื่องและได้รับอนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก่อนถึงจะทำได้ หากฝ่าฝืนมีความผิด มีโทษจำคุก 1-20 ปี และถูกปรับตั้งแต่ 50,000 บาท ถึง 2,000,000 บาท

โดยในปี 2562 ได้มีประกาศให้ประชาชนและเอกชนสามารถปลูกและตัดขายไม้หวงห้ามธรรมดา ประเภท ก. ได้โดยไม่ต้องขออนุญาต หากเป็นต้นที่ขึ้นบนที่ดินกรรมสิทธิ์หรืออยู่ในการครอบครอง และได้รับอนุญาตให้ทำประโยชน์

ลักษณะของต้นยมหิน
ต้นยมหิน

  • ลำต้น : มีขนาดกลางค่อนไปทางใหญ่ สูงได้ถึง 20-30 เมตร เปลือกสีน้ำตาลเข้มถึงดำ จะแตกสะเก็ดเป็นร่องลึกยาวตามลำต้นเมื่อมีอายุมาก
  • ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนก ก้านใบยาว 30-60 ซม. มีใบย่อยประมาณ 5-6 คู่ และมีใบตรงปลายก้าน 1 ใบ รูปทรงไข่หรือวงรี ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ท้องใบมีขนอ่อน หลังใบเกลี้ยง
  • ดอก : ออกเป็นช่อตามซอกใบและกิ่ง ช่อยาวประมาณ 15-30 ซม. มีกลีบเลี้ยงสีเขียวอมม่วงและกลีบดอกสีเหลือง 4-5 กลีบ ดอกเล็ก มีกลิ่นหอม ยาวประมาณ 1.5 ซม. มักจะออกดอกช่วงเดือนกันยายนของทุกปี
  • ผล : กลมทรงรีหรือรูปไข่ ออกเป็นพวง ผลแห้งจะมีเปลือกแข็ง สีน้ำตาล ยาวประมาณ 4-4.5 ซม. กว้างประมาณ 2.5-3.5 ซม. ด้านในผลจะแบ่งเป็นช่อง และภายในช่องจะมีเมล็ดลักษณะแบนอยู่ประมาณ 60-100 เมล็ดต่อช่อง

ต้นยมหิน ต้นยมหอม แตกต่างกันยังไง

ทั้งชื่อ ลักษณะภายนอก และการใช้ประโยชน์ที่คล้ายคลึงกันของต้นยมหินและยมหอม ทำให้หลายคนสับสนว่า เป็นต้นเดียวกันหรือไม่ ซึ่งจริง ๆ แล้วทั้ง 2 ต้นจัดอยู่ในวงศ์เดียวกัน และมีความแข็งแรงของเนื้อไม้ที่ใกล้เคียงกัน แต่แตกต่างกันตรงที่ผลของต้นยมหอมจะมีสีน้ำตาลแดง รูปกระสวย เมล็ดยาวรี มีปีกทั้งสองข้าง และส่วนดอกนำมาทำสีย้อมผ้าได้ ให้สีแดงหรือเหลือง

วิธีปลูกต้นยมหิน

ต้นยมหิน นิยมขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด เพราะง่าย สะดวก สามารถเก็บเมล็ดจากต้นแม่พันธุ์ แล้วนำมาตากแห้ง 2-3 วัน จึงค่อยนำมาเพาะในกระบะชำหรือในถุงพลาสติก โตได้ดีกับดินทุกชนิด โดยเฉพาะดินร่วนผสมอินทรีวัตถุ เช่น แกลบ ขี้เถ้า ขุยมะพร้าว หรือมูลสัตว์ ชอบน้ำและความชุ่มชื้น จึงควรรดน้ำให้ชุ่มเป็นประจำทุก ๆ วัน วันละ 1-2 ครั้ง

ประโยชน์ของต้นยมหิน
  • เป็นสมุนไพรมีสรรพคุณทางยา ที่ช่วยสมานแผลและใช้เป็นส่วนผสมยาแก้ไขได้
  • นำมาทำเฟอร์นิเจอร์ หรือใช้ในงานก่อสร้างบ้านเรือนได้ เพราะเนื้อไม้แข็ง ทนทาน และมีลายไม้สวย ละเอียด ไสง่าย ขัดเงาได้ดี ส่วนใหญ่จะเป็นงานในร่มที่ไม่สัมผัสกับพื้นดิน เช่น เสา ขื่อ พื้นห้อง กระดาน หน้าต่าง ประตู ฝาบ้าน
  • ทำเป็นเครื่องจักสานหรือเครื่องมือใช้สอยต่าง ๆ เช่น กล่องใส่ใบชา ไม้อัด หรือลังเก็บของ
  • ประโยชน์อื่น ๆ อาทิ ทำเชื้อเพลิง หรือใช้ในงานศิลปะต่าง ๆ

ต้นยมหิน นับเป็นต้นไม้ยืนต้นที่น่าสนใจมากจริง ๆ เพราะเป็นอีกหนึ่งพรรณไม้ที่ใช้งานได้หลายอย่างเลยทีเดียว โดยนอกจากจะให้ร่มเงาแล้ว ยังมีสรรพคุณทางยา และนำเนื้อไม้มาทำเป็นเครื่องเรือนหรือใช้ในงานก่อสร้างได้อีกด้วย เรียกว่าประโยชน์ครบครันทุกด้านเลยจริง ๆ 

เรื่องที่คุณอาจสนใจ
ต้นยมหิน ไม้ยืนต้นผลัดใบให้ร่มเงา กับประโยชน์อันหลากหลาย อัปเดตล่าสุด 14 มิถุนายน 2564 เวลา 18:05:29 23,100 อ่าน
TOP