ต้นหญ้า พืชหน้าตาธรรมดาที่ไม่ค่อยมีคนรู้จักประโยชน์ของมันสักเท่าไร วันนี้เราจะมาบอกให้รู้ว่าหญ้าหรือวัชพืชบางชนิดที่พบตามริมรั้ว ในสวน หรือขอบทางเดินมีประโยชน์ ควรเลี้ยงไว้ ไม่ควรถอนทิ้ง
ถ้าพูดถึงต้นหญ้า หลายคนอาจจะคิดว่าเป็นวัชพืชหรือแค่ต้นไม้เล็ก ๆ ไร้ประโยชน์ เจอแล้วต้องถอนทิ้ง ซึ่งจริง ๆ แล้วเหล่าต้นไม้เล็ก ๆ ที่ขึ้นตามกระถางต้นไม้ ในสวน ริมรั้ว หรือข้างทางเนี่ย มันก็มีประโยชน์ไม่น้อยเหมือนกัน แถมหญ้าบางชนิดเนี่ยใช้เป็นยาบำรุงร่างกายได้ด้วยนะ วันนี้กระปุกดอทคอมเลยขอนำรายชื่อต้นหญ้าที่เจอแล้วไม่ควรถอนหรือนำมาปลูกไว้ที่บ้านจะดีมาบอกกันค่ะ
1. หญ้าหวาน
หญ้าหวานจัดว่าเป็นพืชล้มลุก มีลักษณะลำต้นเป็นทรงพุ่มเตี้ย ออกใบรูปวงรีมีขอบหยักและเป็นส่วนที่ให้ความหวานแทนน้ำตาล ออกดอกสีขาวที่ปลายกิ่ง วิธีปลูกหญ้าหวานให้ปลูกด้วยวิธีการปักชำ โดยตัดกิ่งให้ยาวถึงโคนต้น มีใบเหลือประมาณ 2 คู่ แล้วตัดกิ่งให้เหลือความยาวแค่ 15 เซนติเมตร มาปักลงในกระถางเพาะกล้าที่มีดินร่วนซุย จัดการเด็ดใบทิ้งก่อนรดน้ำ เมื่อกิ่งแตกรากก็ให้นำไปปลูกลงในกระถางใหญ่หรือแปลงปลูก ใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกลงไป ดูแลรดน้ำให้ชุ่มแต่อย่าแฉะ วางไว้ในที่ที่มีแดดรำไร สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ภายใน 25 วัน เนื่องจากให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลได้ถึง 10-15 เท่า และไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย จึงเหมาะที่จะนำมาใช้ในผู้ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานเพื่อช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด นอกจากนี้ยังช่วยลดไขมัน บำรุงตับ รักษาแผลให้สมานเร็ว และกำลังเป็นที่นิยมในหมู่ของคนรักสุขภาพ อย่างไรก็ตามการใช้สมุนไพรชนิดนี้ควรจะใช้ในปริมาณที่เหมาะต่อร่างกายของแต่ละคนด้วย
2. หญ้าแฝก
หญ้าแฝกมีลักษณะลำต้นเป็นกอ ใบแคบและยาว ออกดอกเหมือนพืชตระกูลหญ้าทั่วไป มีระบบรากฝอยที่สานตัวกันแน่นและยาวมากเป็นพิเศษ ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหน่อไปเพาะกล้า นำหน่อมาตัดรากให้สั้นและแช่น้ำทิ้งไว้ประมาณ 5-7 วัน จะสังเกตเห็นรากแตกออกมา จากนั้นให้ย้ายลงมาปลูกในหลุมดิน บำรุงด้วยปุ๋ยสูตร 15-15-15 ต้นละ 1 ช้อนชา เมื่อต้นกล้ามีอายุประมาณ 4-6 เดือน ก็ย้ายมาปลูกในหลุมดินร่วนปนทรายที่ผสมปุ๋ยหมัก ดูแลรดน้ำตามปกติเพื่อกักเก็บความชื้นเอาไว้ หมั่นตัดใบในช่วงฤดูฝน และรดน้ำให้ปุ๋ยตามปกติต่อไป นอกจากหญ้าแฝกจะมีประโยชน์มากต่อการทำการเกษตรและการดูแลสภาพภูมิประเทศ อย่างเช่น ช่วยป้องกันการกัดเซาะหน้าดิน พยุงดินให้แน่นหนา กักเก็บความชื้นในดินได้ดี และช่วยชะลอกระแสน้ำได้แล้ว ยังสามารถนำมาทำงานหัตถกรรมเพื่อสร้างรายได้เสริมได้อีกด้วย
3. หญ้าดอกขาว/หญ้าละออง
เป็นหญ้าที่มีสรรพคุณน่าสนใจมากทีเดียว หญ้าดอกขาวหรือหญ้าละอองพบได้ทั่วไปตามพื้นที่รกร้างและสนามหญ้า เป็นพืชล้มลุกที่มีลำต้นเรียวสูง ลำต้นมีขนสีเทาปกคลุม ลักษณะใบเป็นรูปวงรีและขอบใบหยัก ออกดอกเป็นช่อและมีดอกย่อยอีกกว่า 20 ดอก ช่วงแรก ๆ ดอกจะเป็นสีม่วงอมแดงหรือชมพู เมื่อดอกแก่สีก็จางหายไปกลายเป็นดอกสีขาว วิธีปลูกให้นำเมล็ดมาปลูกลงในดินที่อยู่กลางแจ้ง เพราะเป็นพืชชอบแดด ดูแลรดน้ำปานกลางเพื่อกักเก็บความชื้นให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม ประโยชน์ของหญ้าดอกขาวหรือหญ้าละออง นอกจากจะมีรูปร่างที่สวยงามใช้ประดับสวนได้แล้ว มันยังเป็นสมุนไพรชั้นดีที่มีคุณสมบัติช่วยลดความอยากบุหรี่ อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ แก้อาการปวดท้องและขับพยาธิ หญ้าดอกขาวมีปริมาณโพแทสเซียมสูง ดังนั้นต้องใช้อย่างระวังและห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจและโรคไตเด็ดขาด
4. ไมยราบ
ไมยราบเป็นพืชล้มลุกที่เลื้อยปกคลุมพื้นดิน ลำต้นมีขนาดเล็ก ออกใบย่อยประมาณ 12-25 คู่ที่แกนก้านใบ ออกดอกเป็นช่อและมีดอกย่อย ลักษณะผลเป็นฝักแห้งและเมล็ดอยู่ภายใน วิธีปลูกก็แค่นำเมล็ดมาปลูกลงในดิน เพียงเท่านี้ไมยราบก็จะเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว ไม่ต้องดูแลอะไรมาก แต่ต้องควบคุมให้ดีโดยการตัดและถางลำต้นให้มีขนาดจำกัด มิเช่นนั้นมันจะแพร่กระจายไปตามแหล่งน้ำและสร้างปัญหาได้ ไมยราบมีคุณสมบัติช่วยป้องกันการพังทลายของหน้าดิน นำทำแนวรั้วกั้นทางการเกษตร และรักษาไนโตรเจนช่วยบำรุงดิน ใช้ผสมเป็นอาหารสัตว์ และด้านหัตถกรรมได้หลากหลาย อีกทั้งยังช่วยชำระล้างจุดซ่อนเร้น มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย แก้อาการปวดเมื่อย ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย นอนหลับได้อย่างเต็มที่ และช่วยให้การขับปัสสาวะดีขึ้น
5. หญ้าปักกิ่ง
หญ้าปักกิ่งเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นสั้นและสูงได้มากสุดเพียง 20 เซนติเมตร มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ระบบรากหนา ออกใบใกล้โคนรากมีลักษณะเรียวยาว ปลายยอดจะออกดอกเป็นช่อ วิธีปลูกสามารถทำได้ทั้งการปักชำและเพาะเมล็ด หากเลือกการปักชำก็ให้แยกต้นออกมาปลูกลงในดินร่วนปนทรายที่ระบายน้ำได้ดี หรือนำเมล็ดจากดอกที่แก่มาขยี้ให้แตกแล้วโรยลงในดินร่วนปนทราย ดูแลรดน้ำวันละ 1 ครั้ง อย่าให้มีน้ำขัง ตั้งในที่ที่มีแดดรำไร ห้ามใช้ปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง หรือปลูกไว้ใต้ต้นไม้ที่ออกผลเด็ดขาด เก็บเกี่ยวได้ในระยะ 3-5 เดือน หญ้าปักกิ่งถูกขนานนามว่าเป็น “หญ้าเทวดา” สอดคล้องกับคุณสมบัติที่ว่ามีสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยต้านมะเร็ง ช่วยลดผลข้างเคียงจากเคมีบำบัด บรรเทาอาการไข้ แก้ปวดอักเสบ และสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
หญ้าชันกาดเป็นวัชพืชที่อาจจะดูไร้ค่าและน่ากำจัดทิ้ง แต่จริง ๆ แล้วพืชล้มลุกชนิดนี้ก็มีประโยชน์ไม่น้อยไปกว่าสมุนไพรเลยทีเดียว หญ้าชันกาดมีลักษณะลำต้นตรงสูงประมาณ 50 เซนติเมตร มีรากไหลทอดยาวและแตกออกเป็นต้นใหม่ได้ ใบมีลักษณะเรียวยาวออกตามข้อปล้อง ออกดอกเป็นช่อมีดอกย่อยจำนวนมาก ส่วนที่สามารถนำมาเป็นยาได้นั่นก็คือ ส่วนรากและส่วนหัว พบมากตามที่ลุ่มริมลำน้ำ พื้นที่ที่มีร่มเงา อย่างเช่น ชายหาดทะเลและแนวตะเข็บป่าชายเลน สรรพคุณของหญ้าชนิดนี้จะถูกนำมาใช้ในการบำรุงร่างกาย แก้อาการประจำเดือนมาผิดปรกติ ขับปัสสาวะ ละลายนิ่ว แก้ไตพิการ รักษาอาการบวมน้ำ แก้ตาฟาง ตาแดง และตามัว นอกจากนี้ยังแก้พิษได้อีกด้วย
7. หญ้าหนวดแมว
หญ้าหนวดแมวเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีลำต้นเล็กและสูงไม่เกิน 0.8 เมตร ลำต้นสีน้ำตาลอมแดง ลักษณะใบเป็นรูไข่และขอบใบหยัก ออกดอกเป็นช่อกระจุกที่ปลายยอดลักษณะคล้ายฉัตร สีแตกต่างกันออกไปตามสายพันธุ์ มีทั้งสีขาวอมม่วงและสีฟ้า ด้วยลักษณะเกสรที่ยื่นยาวออกมาทำให้ดูคล้ายกับหนวดแมว นิยมขยายพันธุ์ด้วยการปักชำ โดยการนำกิ่งที่มีใบมาปักลงในดินชื้นที่ผสมปุ๋ยเล็กน้อย ปลูกในมุมที่โดนแดดรำไรเพื่อกักเก็บความชื้นไว้ในดิน ประโยชน์หลัก ๆ ของหญ้าหนวดแมวจะนิยมนำใช้รักษาอาการที่เกี่ยวกับการขับของเสีย ทั้งขับปัสสาวะ นิ่ว กรดยูริก พร้อมใช้บรรเทาอาการปวดและบำรุงไต
8. หญ้าเจ้าชู้
หญ้าเจ้าชู้จัดว่าเป็นวัชพืชชนิดหนึ่งที่พบมากตามท้องไร่ท้องนา พื้นที่ดอนและลุ่ม แยกออกเป็น 2 ชนิด ทั้งหญ้าเจ้าชู้ต้นเล็กและหญ้าเจ้าชู้ต้นใหญ่ ลักษณะลำต้นเป็นข้อปล้อง เลื้อยทอดไปตามพื้นดินและยาวได้มากสุด 25 เซนติเมตร ออกใบเรียวยาวและมีสีเขียวอมม่วง ออกดอกกระจุกจำนวนมาก เรียงตัวกันอยู่บนก้านดอก หากเราเดินผ่านหรือสัมผัสโดนต้นหญ้าชนิดนี้ เมล็ดของมันจะเกาะติดมากับเสื้อผ้า เรียกได้ว่าเจ้าชู้สมชื่อเลยจริง ๆ เลย ด้วยลักษณะของการเลื้อยทอดปกคลุมดิน มันเลยช่วยป้องกันการกัดเซาะของหน้าดิน อีกทั้งยังช่วยแก้อาการท้องเสีย ขับปัสสาวะ แก้ปวด และใช้ถอนพิษบางชนิดได้อีกด้วย
9. หญ้าขัด
ชื่อของหญ้าชนิดนี้อาจจะไม่ค่อยคุ้นหูกันสักเท่าไร แต่หญ้าขัดพบได้ทั่วไป โดยเฉพาะตามแหล่งที่มีความชื้นสูง ได้แก่ พื้นที่รกร้าง ข้างถนน หรือตามป่าชายเลน ทนต่อสภาพน้ำท่วมขังได้ดี เป็นไม้ล้มลุกลำต้นตรงและสูงได้ถึง 1 เมตร ลักษณะใบเป็นรูปวงรี ขอบใบหยักและออกเรียงห่างกัน ส่วนดอกหญ้าขัดจะออกตามง่ามใบในลักษณะช่อดอก รูปร่างคล้ายระฆัง มีสีเหลืองหรือสีเนื้ออ่อน มาพร้อมกับคุณสมบัติที่ช่วยในการเจริญอาหาร แก้อาการอ่อนเพลีย แก้พิษไข้ รักษาระบบขับของเสีย บำรุงปอด และบำรุงร่างกาย
10. หญ้าลิ้นงู
หญ้าลิ้นงูพบได้ทั่วไป โดยเฉพาะบริเวณที่มีดินชื้นแฉะ อย่างเช่น พื้นที่รกร้าง ท้องไร่ท้องนา และบ้านเรือน เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นแตกกิ่งและเลื้อยไปตามพื้นดินได้ไกลถึง 45 เซนติเมตร ลักษณะใบเป็นรูปหอกปลายใบเรียวแหลม ออกดอกสีขาวเป็นช่อดอกตามซอกใบ มีคุณสมบัติช่วยต้านเซลล์มะเร็งซึ่งต้องใช้ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ตามตำรับแพทย์แผนไทย ต้านการอักเสบ ช่วยลดไข้ แก้อาการท้องผูก และช่วยให้เจริญอาหาร
แม้หญ้าบางชนิดจะดูธรรมดาและไร้ค่า แต่มันก็ยังมีข้อดีที่เราสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย หากใครที่กำลังมองหาไอเดียจัดสวนอยู่ก็ลองนำต้นหญ้าเหล่านี้ไปลองปลูกกันดูหรือหากเจอในสวนก็ไม่ควรถอนทิ้งนะคะ แต่ก่อนจะนำมาใช้ประโยชน์ควรศึกษาหาข้อมูลหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนทุกครั้งนะคะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก medthai, alangcity, puechkaset, natres.psu, tiensongsang และ abhaiherb
