หลังจากที่ได้มีการเปิดเผยรายชื่อพรรณไม้ที่สวนนงนุชพัทยาจะเลือกนำมาใช้ประดับพระเมรุมาศ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยเน้นใช้ต้นตะโกเป็นหลักแล้ว [อ่าน : เปิดภาพล่าสุด การสร้างพระเมรุมาศ ร.9-เตรียมพรรณไม้กว่า 2 แสนต้นประดับ]
กระปุกดอทคอมเลยจะพาทุกคนมาทำความรู้จักอย่างลึกซึ้งกับต้นตะโก ต้นไม้หน้าตาธรรมดา ๆ ที่เปี่ยมไปด้วยความหมายแฝงอันทรงคุณค่า รวมไปถึงวิธีการปลูกและสรรพคุณที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลายจากต้นไม้ต้นนี้กันค่ะ
1. ความสำคัญ
ต้นตะโก เป็นต้นไม้มงคลพันธุ์ไทยแท้ สามารถเจริญเติบโตได้เองตามธรรมชาติ ด้วยคุณสมบัติที่สามารถทนทานได้ทุกสภาพอากาศ จึงทำให้ต้นตะโกถูกยกขึ้นมาเป็นพรรณไม้หลักที่ใช้ประดับพระเมรุมาศ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เพื่อเสริมให้พระเมรุมาศสง่างามมากที่สุดและสื่อถึงแนวคิดหลักเศรษฐกิจพอเพียง สมบัติอันล้ำค่าที่ ในหลวง รัชกาลที่ 9 ได้ทรงพระราชทานไว้ให้กับคนไทย
2. ลักษณะ
พรรณไม้ทรงคุณค่าชนิดนี้มีชื่อเรียกทั่วไปว่า “ต้นตะโก” ชื่อท้องถิ่นก็มีหลากหลาย ได้แก่ ตะโกนา นมงัว มะโก มะถ่านไฟผี โก ตองโก และพญาช้างดำ ส่วนชื่อภาษาอังกฤษเรียกว่า Ebony และชื่อวิทยาศาสตร์ Diospyros rhodocalyx Kurz
ต้นตะโกเป็นไม้ต้นยืนเนื้อเหนียวขนาดกลาง ต้นมีลักษณะเป็นทรงพุ่ม ขึ้นตามป่าเขาทั่วไป สูงสุดได้ถึง 15 เมตร ลำต้นเป็นสีดำมีเปลือกหนา ออกใบเดี่ยวสีเขียวเรียงสลับกัน ลักษณะใบคล้ายรูปไข่ ปลายใบแหลมโค้งเว้า ขอบใบเรียบ และกว้างประมาณ 7 เซนติเมตร ออกดอกเป็นช่อตามก้านใบ มีผลกลมติดขนน้ำตาลแดงด้านในมียางมาก รสชาติจะออกฝาด
การขยายพันธุ์ต้นตะโกสามารถทำได้หลายวิธี อย่างเช่น เพาะเมล็ด ปักชำ และตอนกิ่ง ซึ่งการเพาะเมล็ดอาจจะต้องใช้เวลานานสักหน่อย แต่เป็นวิธีที่สามารถควบคุมคุณภาพของต้นได้ดี โดยการนำเมล็ดตะโกมาปลูกในกระถางเพาะกล้าที่มีดินร่วนผสมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก เมื่อกล้าเจริญเติบโตแข็งแรงดีแล้วให้นำมาปลูกลงในหลุมดินร่วนที่ผสมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก หลุมต้องมีขนาด 50x50x50 เซนติเมตร ดูแลรดน้ำปานกลางให้ดินชื้นแต่อย่าแฉะ เป็นไม้กลางแจ้งที่ต้องการแสงปานกลางถึงจัด หมั่นบำรุงด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักปีละ 4-6 ครั้ง
4. ประโยชน์และสรรพคุณ
เนื่องจากเป็นไม้ที่ทนทุกสภาพอากาศ ปลูกง่าย เลี้ยงง่าย และโตไว คนโบราณจึงนิยมนำมาปลูกประดับไว้ในรั้ว ในวัง และวัดสำคัญหลายแห่ง ทั้งนี้ตะโกยังเป็นไม้เนื้อเหนียวที่นักเล่นบอนไซชื่นชอบ นิยมนำมาดัดเพื่อเลี้ยงเป็นไม้บอนไซให้ความสวยงาม มีสรรพคุณเป็นสมุนไพรช่วยทำให้เจริญอาหาร ใช้เป็นยาแก้กษัย แก้อาการคลื่นไส้ แก้ไข้ แก้พิษผิดสำแดง ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ และอื่น ๆ อีกมากมาย แถมเป็นไม้มงคลเหมาะแก่การนำมาปลูกไว้ทางทิศใต้ ซึ่งจะช่วยเสริมความแข็งแกร่งและความอดทนอดกลั้นให้กับคนในบ้าน
แม้จะเป็นเพียงต้นไม้ธรรมดา ๆ แต่ด้วยคุณค่าและคุณสมบัติที่ดี จึงทำให้ตะโกกลายเป็นสัญลักษณ์แทนความพอเพียงที่น่าภาคภูมิใจของคนไทย หากใครกำลังมองหาไม้ประดับมาจัดสวน ก็ลองนำต้นตะโก ต้นไม้ธรรมดา ๆ ที่มาพร้อมความหมายดี ๆ ไปปลูกกันนะคะ
***หมายเหตุ : อัพเดทข้อมูลล่าสุดเมื่อเวลา 18.12 น. วันที่ 11 ตุลาคม 2560
ขอขอบคุณข้อมูลจาก medthai, Kasetkawna และ Gotoknow
