x close

ต้นไผ่ ต้นไม้มงคลน่าปลูก เลี้ยงง่าย โตไว มีประโยชน์สารพัด

          ทำความรู้จัก ต้นไผ่ ต้นไม้มงคลสามารถพัดประโยชน์ ไว้ประดับบ้านก็ได้ จัดสวนก็ดี ใช้รั้วได้อีกต่างหาก แถมยังเลี้ยงง่าย โตไว ดูไม่ยากด้วย

ต้นไผ่

          ต้นไผ่ เป็นต้นไม้อีกชนิดหนึ่งที่คนไทยนิยมปลูกไว้ในบริเวณบ้าน เพราะเป็นพืชที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว แถมยังใช้ประดับตกแต่งบ้านเรือนให้ดูสวยงามได้ด้วย ซึ่งทั้งคนไทย คนจีน และคนญี่ปุ่น ก็มีความเชื่อคล้ายกันว่า ต้นไผ่เป็นสัญลักษณ์ของความสง่าเหนือธรรมชาติ การปลูกไผ่จะช่วยเสริมมงคลให้ผู้อยู่อาศัย ทำให้สมาชิกในบ้านเป็นคนมุ่งมั่น ตั้งใจจริง รู้จักเอาตัวรอด มีคุณธรรม เปรียบเสมือนลำต้นของต้นไผ่ที่เหยียดตรง แข็งแรง ไม่หวั่นเกรงต่อแรงลมพายุนั่นเอง จึงไม่แปลกที่คนจะนิยมปลูกต้นไผ่กัน

          สำหรับเพื่อน ๆ คนไหนที่กำลังมีความคิดจะตกแต่งสวนสวย หรืออาคารบ้านเรือนด้วยต้นไผ่อยู่ล่ะก็ วันนี้ เรามีเรื่องน่ารู้เกี่ยวกับการปลูกต้นไผ่มาบอกกัน ตามไปอ่านกันได้เลยจ้า

ลักษณะของต้นไผ่

          ไผ่ หรือ Bamboo จัดอยู่ในวงศ์ Poaceae ตระกูลเดียวกับหญ้าและข้าว มักขึ้นรวมกันเป็นกอใหญ่ แตกกิ่งก้านสาขาจากใต้ดิน แล้วส่งยอดอ่อนหรือที่เรียกว่า "หน่อ" ขึ้นมาเหนือพื้นดิน เราเรียกยอดอ่อนนี้ว่า "หน่อไม้" ลำต้นตรง แข็ง มีข้อและปล้องชัดเจน ภายในปล้องกลวง มีกาบและตาขึ้นตามข้อ ใบเดี่ยวขึ้นเรียงสลับ ลักษณะเป็นใบหอก โคนมน ปลายเรียวแหลม ขอบใบสากมีขน มีดอกออกตามซอกใบ แต่ปกติแล้วไผ่จะไม่ค่อยออกดอกและผลให้เห็นเท่าไรนัก 

          ต้นไผ่ พบได้มากทั้งในเขตร้อนและเขตอบอุ่น ทั่วโลกมีไผ่อยู่ประมาณ 90 สกุล มีมากกว่า 1,000 ชนิด แต่ในประเทศไทยพบอยู่ประมาณ 50 ชนิด ซึ่งชนิดที่คนไทยนิยมปลูกกันก็อย่างเช่น ไผ่ข้าวหลาม ไผ่ตง ไผ่เหลือง ไผ่รวก ไผ่สีสุก ไผ่เลี้ยง ไผ่ป่า ไผ่ลำมะลอก ไผ่ไร่  ไผ่ซาง ไผ่บง เป็นต้น

การขยายพันธุ์ต้นไผ่

ต้นไผ่

          การขยายพันธุ์ต้นไผ่ ทำได้ 4 วิธี ซึ่งก็เหมือนกับการขยายพันธุ์พืชทั่ว ๆ ไป คือ

          
- ใช้เมล็ด : เป็นวิธีที่ไม่ยุ่งยาก แต่ไม่ค่อยได้ผลเท่าไหร่นัก เพราะหากเมล็ดไม่สมบูรณ์ มีความชื้น และเชื้อราไผ่ก็งอกยาก เกษตรกรหลายคนจึงหันไปขยายพันธุ์ไผ่ด้วยวิธีอื่นมากกว่าใช้ปลูกด้วยเมล็ด

          - การใช้เหง้า : เป็นวิธีที่ค่อนข้างจะได้ผลดี สามารถทำได้โดยเลือกลำอายุระหว่าง 1-2 ปี มาเป็นแม่พันธุ์ ตัดยอดออกจนเหลือความสูงเพียง 1 เมตร จากนั้นก็ขุดดินลึกลงไปจนถึงเหง้ากับตอ แล้วปลูกลงในหลุมที่เตรียมไว้ทันที การขยายพันธุ์ด้วยวิธีนี้จะได้หน่อที่แข็งแรง โตเร็ว แต่อย่างไรก็ตาม วิธีนี้ต้องเสียค่าใช้จ่ายมาก และสิ้นเปลืองเวลา

          - การใช้ลำ : วิธีนี้ทำได้ง่าย แต่ต้องเลือกลำให้ดี คือต้องไม่แก่เกินไป ควรเลือกลำที่มีอายุระหว่าง 1-2 ปี โดยเลือกตัดแต่ละลำให้มีความยาว 2 ข้อ จากนั้นนำลำไปปักชำไว้ในที่ที่ต้องการปลูก ไม่นานต้นอ่อนจะแทงยอดออกมาตามข้อที่ฝังลงในดิน

          - การใช้กิ่งแขนง : เป็นวิธีการขยายพันธุ์ที่นิยมมากที่สุด เพราะสะดวก และประหยัดค่าใช้จ่าย วิธีการก็คือ ให้เลือกกิ่งที่แตกออกมาจากบริเวณตาที่ข้อของลำต้น เลือกกิ่งที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1-1.5 นิ้ว ตัดปลายกิ่งออกให้เหลือกิ่งที่ปักชำ ยาวประมาณ 100 เซนติเมตร จากนั้น ปักชำลงไปในแปลงที่เตรียมไว้ แล้วกลบดินให้แน่น รดน้ำให้ชุ่ม ใช้ทางมะพร้าวมาทำเป็นหลังคากันแดดไว้ จากนั้นอีก 6 เดือน ให้ย้ายลงไปปลูกในหลุมที่เตรียมไว้ โดยจะนิยมปลูกกันในฤดูฝน เพราะดินจะมีความชุ่มชื่นสม่ำเสมอ ทำให้รากและลำต้นไผ่ตั้งตัวเร็ว อีกทั้งยังประหยัดแรงงาน และประหยัดน้ำด้วย เพราะมีฝนตกตลอด

วิธีการปลูกต้นไผ่

ต้นไผ่

          ต้นไผ่มีมากมายหลายพันธุ์ แต่พันธุ์ที่นิยมปลูกในบ้านก็อย่างเช่น ไผ่สีสุก, ไผ่เหลืองทอง, ไผ่น้ำเต้า และไผ่เตี้ย ซึ่งเป็นพันธุ์ต้นเล็ก สามารถปลูกได้ 2 วิธี คือ ปลูกในแปลงปลูก และปลูกในกระถาง

          
 1. ปลูกในแปลงปลูกหรือตามรั้วบ้าน เพื่อกันแดดกันลม ให้ความร่มรื่นในบ้าน หรือเพื่อใช้ประโยชน์จากส่วนต่าง ๆ ของต้นไผ่ ทำได้ไม่ยากเริ่มจากขุดหลุมปลูกขนาด 30x30x30 เซนติเมตร จากนั้นใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักผสมกับดินร่วนอัตราส่วน 1:2 ผสมดินปลูก และผสมยาฟูราดานอัตรา 50-100 กรัม/ต้น รองไว้ที่ก้นหลุมเพื่อป้องกันหนอนและด้วง

          2. ปลูกในกระถาง เพื่อประดับภายนอกอาคารบ้านเรือน ควรเลือกไผ่พันธุ์ขนาดเล็กและเหมาะสมกับพื้นที่ วิธีปลูกให้ใช้กระถางทรงสูงขนาด 18-24 นิ้ว ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักผสมดินร่วนในอัตรา 1 ต่อ 1 ผสมกับดินปลูก หลังจากปลูกแล้ว 1-2 ปี ควรเปลี่ยนกระถางปลูกใหม่ เพราะรากของไผ่อาจขยายจนแน่นกระถางหรือลำต้นอาจจะสูงเกินไป และควรเปลี่ยนดินปลูกใหม่ไม่ให้ดินเสื่อมสภาพด้วย

          ส่วนใครที่อยากปลูกต้นไผ่กวนอิม เพราะเชื่อกันว่าจะทำให้คนในบ้านมีฐานะดี ร่ำรวย ก็สามารถปลูกได้ 2 วิธีเช่นกัน คือ ปลูกในกระถาง ให้เลือกกระถางทรงสูง 8-12 นิ้ว ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักผสมแกลบผุและดินร่วน ในอัตราส่วน 1:1:1 ปลูก หมั่นเปลี่ยนกระถางปีละ 1-2 ครั้ง เพื่อไม่ให้รากไผ่ขยายตัวแน่นเกินไป และช่วยให้ต้นไผ่ได้ดินใหม่ที่ไม่เสื่อมสภาพด้วย

          แต่ถ้าบ้านใครมีพื้นที่มากหน่อย ต้องการปลูกไผ่กวนอิมไว้ประดับบ้าน ก็ให้ขุดหลุมปลูก 20x20x20 เซนติเมตร โดยใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักและดินร่วมในอัตราส่วน 1 : 2 ผสมดินปลูก หมั่นดูแลรักษาก็จะได้ต้นไผ่งาม ๆ แล้วล่ะ


การดูแลรักษาต้นไผ่

          ไผ่เป็นพืชที่ดูแลรักษาไม่ยาก เพราะเป็นพืชที่ทนทานมาก ไม่ค่อยมีปัญหาต่อโรค ควรปลูกไว้กลางแจ้งให้โดนแสงแดดมาก ๆ เพราะไผ่ชอบแสงแดด ให้น้ำปริมาณปานกลางวันละ 5-7 ครั้ง หมั่นรักษาความสะอาดของบริเวณแปลงปลูก บำรุงรักษาด้วยกันใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก อัตราส่วน 1:2 กิโลกรัม/ต้น ปีละ 2-4 ครั้ง หรือหากหาปุ๋ยธรรมชาติไม่ได้ ก็สามารถใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 หรือ 16-20-0 อัตรา 200-300 กรัม/ต้น ใส่ปีละ 2-4 ครั้ง ก็ได้เช่นกัน

ประโยชน์ของต้นไผ่

ต้นไผ่

          ต้องบอกว่า ไผ่ เป็นพันธุ์ไม้สารพัดประโยชน์มาก และคนไทยก็รู้จักนำต้นไม้สารพัดประโยชน์นี้มาใช้ทำประโยชน์นานแล้ว มาดูกันว่า ไผ่ สามารถนำไปทำอะไรได้บ้าง

          ประกอบอาหาร

          หากนึกถึงไผ่ เชื่อว่าหลายคนคงนึกถึงประโยชน์ในการนำมาทำอาหารทานกันเป็นอย่างแรก เพราะต้นไผ่เป็นต้นไม้ที่ขึ้นอยู่ทุกภาคของประเทศไทย ทำให้คนไทยรู้จักนำ "หน่อไม้" มาประกอบอาหารหลากหลายชนิด แต่นอกจาก "หน่อไม้" แล้ว ส่วนเมล็ดไผ่ก็สามารถนำมาทำเป็นอาหารได้เหมือนกับเมล็ดข้าว แต่ปกติไผ่จะออกดอกออกเมล็ดในปีที่แล้งมาก ๆ ซึ่งถ้าอากาศแห้งแล้งมาก ๆ ก็จะปลูกข้าวได้ไม่ดี ชาวบ้านก็สามารถนำเมล็ดไผ่มาทานแทนข้าวได้เช่นกัน นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลบอกด้วยว่า หากนำใบไผ่อ่อน ๆ ที่ยังม้วนเป็นหลอดอยู่มาต้ม แล้วดื่มน้ำนั้น จะช่วยขับปัสสาะวะได้

          ทำเครื่องมือเครื่องใช้

          เพราะต้นไผ่มีลักษณะแข็งแรง ทนทาน และยืดหยุ่นที่เหนือกว่าวัสดุสังเคราะห์หลายชนิด ทำให้ชาวบ้านนิยมนำไม้ไผ่มาประดิษฐ์เป็นเครื่องใช้ไม้สอยต่าง ๆ เช่น นั่งร้านก่อสร้าง บันได ปลูกเรือนแพลอยน้ำ เก้าอี้ม้านั่ง โต๊ะ ฯลฯ หรือจะนำไม้ไผ่ไปสานเป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำ เครื่องดนตรี เช่น ขลุ่ย อังกะลุง ก็ได้เช่นกัน

          นอกจากนี้ ยังมีคนนิยมนำไม้ไผ่มาสร้างเป็นรั้วบ้านด้วย เพราะไม้ไผ่มีคุณสมบัติลู่ตามลม จึงสามารถกันลม ป้องกันสัตว์ต่าง ๆ ตลอดจนโจรผู้ร้ายได้

          ประดับบ้านเรือน

          ต้นไผ่เป็นต้นไม้ที่มีลำต้นแข็งแรง และไผ่หลายชนิดก็ดูสวยงาม คนจึงนิยมปลูกไว้ประดับตกแต่งสวน หรือปลูกใส่กระถางเพื่อประดับอาคารบ้านเรือนให้น่ามอง ขณะที่บางคนก็มีความเชื่อว่า การปลูกไผ่จะช่วยเสริมสิริมงคลให้แก่สมาชิกในบ้าน จึงนิยมปลูกไผ่ไว้ตกแต่งอาคารบ้านเรือนกัน

          ช่วยอนุรักษ์ธรรมชาติ

          เพราะต้นไผ่เป็นต้นไม้ที่มีรากแน่น จึงสามารถป้องกันการพังทลายของดินตามริมฝั่งแม่น้ำได้ และยังช่วยชะลอความเร็วของกระแสน้ำ น้ำป่า น้ำท่วม ป้องกันลมพายุ ดังนั้น ในหลาย ๆ พื้นที่ติดริมฝั่งแม่น้ำ จึงนิยมปลูกไผ่กัน เพื่อป้องกันน้ำกัดเซาะตลิ่ง

          ได้รับความรู้เกี่ยวกับการปลูกต้นไผ่ไปแล้ว แถมท้ายไว้นิดนึงค่ะว่า การปลูกต้นไผ่ควรปลูกไว้ริมรั้วของบ้าน หรือบริเวณที่โล่งกว้าง เพื่อให้ต้นไผ่ได้แตกหน่อเจริญงอกงาม และควรปลูกไว้ทางทิศตะวันออก เพื่อให้ต้นไผ่ได้รับแสงแดดยามเช้า นอกจากนี้ ตามความเชื่อยังบอกไว้ด้วยว่า ควรปลูกต้นไผ่ในวันเสาร์จึงจะเป็นมงคลที่สุด และถ้าผู้ปลูกเป็นคนที่เกิดปีมะแมจะยิ่งดี เพราะต้นไผ่เป็นต้นไม้ประจำปีมะแมนั่นเอง

ขอขอบคุณข้อมูลจาก rhs.org.uk, gardeningknowhow.com, rspg.or.th และ oae.go.th 
เรื่องที่คุณอาจสนใจ
ต้นไผ่ ต้นไม้มงคลน่าปลูก เลี้ยงง่าย โตไว มีประโยชน์สารพัด อัปเดตล่าสุด 28 ตุลาคม 2564 เวลา 16:45:36 60,475 อ่าน
TOP