กุหลาบ ราชินีแห่งดอกไม้ สัญลักษณ์ความรักและโรแมนติก

กุหลาบ ราชินีแห่งดอกไม้ (Queen of Flower) ต้นไม้มงคลเสริมโชคลาภ-วาสนา และตัวแทนของความรัก-ความโรแมนติก ที่คนนิยมใช้สื่อแทนความรักในวันวาเลนไทน์

หากพูดถึงวันวาเลนไทน์ก็ต้องนึกถึง กุหลาบ ราชินีแห่งดอกไม้ (Queen of Flower) ที่ใครต่อใครใช้เป็นของขวัญแทนความรู้สึกให้คนพิเศษมายาวนาน วันนี้กระปุกดอทคอมจะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับดอกไม้ชนิดนี้ให้มากขึ้น ทั้งลักษณะ ความหมายเชิงสัญลักษณ์ ความหมายมงคล วิธีปลูก วิธีเลี้ยง และสายพันธุ์กุหลาบที่นิยมปลูกในบ้านเรา จะปลูกไว้ที่บ้านก็ได้ หรือปลูกตัดดอกขายก็ดี

กุหลาบ (Rose) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Rosa spp. จัดอยู่ในวงศ์ Rosaceae มีถิ่นกำเนิดทั้งในเอเชีย ยุโรป อเมริกา และแอฟริกา ต้นกุหลาบมีทั้งแบบไม้พุ่มขนาดเล็ก-ไม้เลื้อย และเป็นไม้ผลัดใบ อายุยืนปลูกได้หลายปี มีความสูงตั้งแต่ 20-300 เซนติเมตร ลำต้นมีทั้งแบบมีหนามและไร้หนาม เมื่ออ่อนจะเป็นสีเขียวและเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเมื่อแก่ มีใบประกอบแบบขนนก ปลายเรียวแหลม โคนสอบ ขอบใบหยัก สีเขียวเข้มตลอดใบ เสน่ห์อยู่ที่ดอกหลากสีสันตามสายพันธุ์ มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ และมีกลีบดอกซ้อนกัน 4-6 ชั้น ดูสวยงาม และออกดอกได้ตลอดทั้งปี 

ส่วนชื่อของ กุหลาบ สันนิษฐานกันว่ามาจากภาษาเปอร์เซีย จากคำว่า Gul หรือ Gol และนำ āb มาต่อท้าย แปลรวมกันว่า น้ำกุหลาบหรือน้ำดอกไม้เทศ และต่อมาประเทศไทยก็ได้นำคำนี้มาใช้เรียกแทนดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมนั่นเอง 

มีความเชื่อกันว่า กุหลาบ เป็นไม้มงคลของชาวราศีมังกร ปลูกเสริมดวงได้ โดยจะส่งเสริมในเรื่องของโชคลาภ การเงิน ช่วยให้ชีวิตประสบความเจริญรุ่งเรือง แถมยังเป็นการเพิ่มวาสนาให้กับตนเองรวมถึงครอบครัวอีกด้วย

อีกทั้งกุหลาบเป็นสัญลักษณ์สื่อถึงความรัก-ความโรแมนติกมาช้านาน จากตำนานของกรีกเกี่ยวกับเทพคิวปิด (Cupid) และเรื่องเล่าในยุคศตวรรษที่ 18 ของหญิงสาวนามว่า เลดี้แมรี่ฟิลดิง (Lady Mary Wortley Montagu) ภรรยาของทูตอังกฤษที่ใช้การเขียนจดหมายและใช้ภาษาดอกไม้สื่อสารในเชิงสัญลักษณ์ และแนวคิดนี้ก็ได้สืบทอดต่อกันมา อีกทั้งดอกกุหลาบยังเป็นดอกไม้ที่สวยงาม คลาสสิก มีกลิ่นหอมเย้ายวนที่เป็นเอกลักษณ์ เลยกลายเป็นดอกไม้ที่นิยมมอบให้กับคนรัก เช่น วันวาเลนไทน์นั่นเอง 

นอกจากนี้ยังแบ่งกุหลาบยังมีความหมายแตกต่างกันไปตามสีและจำนวนดอกอีกด้วย ดังนี้

• ดอกกุหลาบสีแดง : เชื่อกันว่าเป็นดอกไม้ของคิวปิดและอีรอส สื่อถึงความรักความปรารถนา การตกหลุมรัก และถือเป็นสิ่งนำโชคด้านความรักให้กับใครก็ตามที่ได้รับ 
• ดอกกุหลาบสีขาว : สื่อถึงความบริสุทธิ์ มิตรภาพ ความมีเสน่ห์ และเป็นดอกไม้นำโชคด้านความรักเช่นเดียวกัน 
• ดอกกุหลาบสีชมพู : หมายถึงความรักที่สวยงาม มีความสุขอย่างสมบูรณ์ จะรักและดูแลกันตลอดไป 
• ดอกกุหลาบสีเหลือง : มีความหมายเกี่ยวกับมิตรภาพ สื่อถึงการเป็นเพื่อนที่ดีต่อกันเสมอ 
• ดอกกุหลาบน้ำเงิน : ความหมาย ความลึกลับ ความโดดเด่น และมีเอกลักษณ์ สื่อให้เห็นถึงคนที่มีความมั่นใจและเป็นตัวของตัวเอง อีกนัยนึงยังหมายถึงการให้กำลังใจอีกด้วย 
• ดอกกุหลาบสีดำ : ความหมาย การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่และเป็นครั้งสำคัญ หรือการเปลี่ยนแปลงเพื่อเริ่มต้นใหม่ อีกทั้งยังหมายถึงความมั่นใจและความหวังได้อีกด้วย 
• ดอกกุหลาบสีม่วง : ความหมาย ความหลงใหล ลุ่มหลง แม้จะสื่อในความหมายของความสัมพันธ์ระยะสั้น แต่อีกนัยนึงก็สามารถพัฒนาเป็นความรักในระยะยาวได้
• ดอกกุหลาบสีโอรส : ความหมาย ความจริงใจ อ่อนน้อมถ่อมตน และความกตัญญู เหมาะสำหรับคนที่คุณรู้สึกอยากจะขอบคุณ
• ดอกกุหลาบสีรุ้ง : สีกุหลาบที่สื่อได้หลายความหมาย ทั้งความเป็นเอกลักษณ์ การสร้างสรรค์ และความสนุกสนาน 

• ดอกกุหลาบ 1 ดอก หมายถึง  รักแรกพบ 
• ดอกกุหลาบ 2 ดอก หมายถึง  รู้สึกดี
• ดอกกุหลาบ 3 ดอก หมายถึง ฉันรักเธอ 
• ดอกกุหลาบ 4 ดอก หมายถึง ไม่มีอะไรมาขวางความรักของเราได้ 
• ดอกกุหลาบ 5 ดอก หมายถึง ความรักและความห่วงใยที่มีให้กัน 
• ดอกกุหลาบ 7 ดอก หมายถึง ฉันหลงใหลในตัวคุณ 
• ดอกกุหลาบ 8 ดอก หมายถึง การให้กำลังใจคนรักและเพื่อน ให้สามารถผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปได้ 
• กุหลาบ 9 ดอก หมายถึง เราจะรักกันตลอดไป 
• ดอกกุหลาบ 10 ดอก หมายถึง ความรักที่ความสมบูรณ์แบบ
• ดอกกุหลาบ 11 ดอก หมายถึง คุณคือสมบัติที่มีค่าเพียงชิ้นเดียวของฉัน 
• ดอกกุหลาบ 12 ดอก หมายถึง  ขอให้เธอเป็นคู่ของฉันเพียงคนเดียว
• ดอกกุหลาบ 13 ดอก หมายถึง มิตรภาพชั่วนิรันดร์ 
• ดอกกุหลาบ 14 ดอก หมายถึง คุณคือสิ่งที่ดีที่สุด
• ดอกกุหลาบ 20 ดอก หมายถึง ความเชื่อใจและความจริงใจ   
• ดอกกุหลาบ 21 ดอก หมายถึง  ชีวิตนี้มอบเพื่อเธอ
• ดอกกุหลาบ 25 ดอก หมายถึง การอวยพรให้มีความสุขมาก ๆ 
• ดอกกุหลาบ 40 ดอก หมายถึง  ความรักของฉันเป็นรักแท้
• ดอกกุหลาบ 50 ดอก หมายถึง ความรักที่ไม่มีเงื่อนไข
• ดอกกุหลาบ 99 ดอก หมายถึง  ฉันจะรักเธอจนวันตาย
• ดอกกุหลาบ 100 ดอก หมายถึง  ฉันอุทิศชีวิตนี้เพื่อเธอ 
• ดอกกุหลาบ 101 ดอก หมายถึง  ฉันมีคุณเพียงคนเดียวเท่านั้น
• ดอกกุหลาบ 999 ดอก หมายถึง  ฉันจะรักคุณจนวินาทีสุดท้าย

กุหลาบ สามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี ทั้งการปักชำ ตอนกิ่ง ติดตา และเพาะเนื้อเยื่อ สำหรับใครที่อยากปลูกในกระถางก็ง่าย ๆ โดยนำกิ่งที่เพาะชำแล้วไปปลูในดินร่วนหรือดินร่วนปนทราย เพราะกุหลาบชอบดินที่ระบายน้ำได้ดี เหมาะสำหรับการปลูกกลางแจ้ง มีแดดอ่อน ๆ เลี่ยงทิศที่มีลมแรง หากต้องการปลูกกุหลาบในร่มหรือในบ้านก็สามารถทำได้ แต่ควรวางกระถางไว้ในที่มีแดดเช่นกัน และหมั่นหมุนกระถางให้ลำต้นโดนแดดอย่างทั่วถึง ก็จะช่วยป้องกันไม่ให้ลำต้นเอียงหรือเสียฟอร์ม เหมาะสำหรับปลูกในฤดูฝนและฤดูหนาว เพราะจะให้ผลดีมากกว่า 

การเลี้ยงและดูแลกุหลาบนั้นไม่ยาก ด้วยการหมั่นรดน้ำตอนเช้า เพราะกุหลาบชอบน้ำมากและความชื้นสูง ทั้งนี้ครรดบนหน้าดินโดยตรง ไม่ควรรดให้โดนใบ เพื่อไม่ให้ลำต้นแตกหักเสียหายและป้องกันโรคแพร่กระจายไปพร้อมกัน แต่อย่างไรก็ตามไม่ครรดน้ำมากเกินไปจนดินแฉะ หากไม่มีเวลาดูแลมากนักอาจจะใช้หญ้าแห้ง ขุยมะพร้าว หรือแกลบดินมาคลุมหน้าดินไว้ช่วยรักษาความชื้นด้วยก็ได้ และหมั่นบำรุงด้วยปุ๋ยเดือนละครั้ง ก่อนใส่ปุ๋ยควรพรวนหน้าดินเล็กน้อย และโรยปุ๋ยให้ห่างจากโคนต้น 

เรื่องที่ควรระวังการปลูกกุหลาบคือ ศัตรูพืชอย่างหนอน เพลี้ยต่าง ๆ แมงมุมแดง ผึ้งกัดใบ และโรคต่าง ๆ ที่มากับเชื้อรา เช่น โรคใบจุด โรคหนามดำ โรคตากบ ซึ่งจะทำให้กุหลาบใบร่วงและใบเหลืองได้ ป้องกันและกำจัดได้โดยการใช้สารเคมีพ่น

หากต้องการตัดดอกไปขายหรือจัดช่อดอกไม้ ควรตัดให้เหลือใบบนกิ่งตั้งแต่ 2 ใบขึ้นไป ไม่ตัดชิดโคน ส่วนก้านดอกควรมีใบย่อยตั้งแต่ 5 ใบขึ้นไป และตัดในแนวเฉียงพร้อมกับนำก้านดอกไปแช่น้ำทันที ป้องกันการสูญเสียน้ำ หรือหากต้องการใช้ขยายพันธุ์ให้นำไปแช่ในฮอร์โมนเร่งรากแทน 

ในหลายประเทศทั่วโลกรวมถึงในไทยนอกจากจะปลูกกุหลาบเพื่อการค้า และนิยมปลูกในบ้านเรือนทั่วไปเพื่อความสวยงาม ตัดดอกมาจัดช่อ และตกแต่งสถานที่แล้ว กุหลาบยังมีประโยชน์ในด้านอื่น ๆ อีกมากมาย อาทิ นำกุหลาบมาทำอาหาร เช่น นำกลีบมายำหรือชุบแป้งทอด นำไปสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยสำหรับใช้ผลิตสินค้าต่าง ๆ ขนม เครื่องดื่ม เครื่องหอม เครื่องสำอาง เพราะกุหลาบมีสรรพคุณทางยา ช่วยบรรเทาความเครียด แก้อ่อนเพลีย ทำให้รู้สึกระชุ่มกระชวย นอกจากนี้ยังมีวิตามินซีสูง ป้องกันไข้หวัด รวมถึงแก้ท้องร่วงได้อีกด้วย 

กุหลาบตัดดอก หรือกุหลาบไฮบริดที (Hybrid Tea หรือ HT) สายพันธุ์กุหลาบสำหรับปลูกตัดดอกขาย เห็นได้ตามท้องตลาดทั่วไป เป็นไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง มีลักษณะเด่นคือออกดอกเดี่ยว ดอกขนาดใหญ่ และเป็นกุหลาบเลี้ยงง่าย ทนต่อโรคและแมลงได้ดี ฟอร์มดอกสวย ทรงดอกยาว กลีบดอกหนาและซ้อนกันสวยงามกำลังดี ไม่หนาจนเกินไป สีสวยงาม ไม่เหี่ยวง่าย มีกลิ่นหอม มีหลายสายพันธุ์ย่อยแบ่งตามสีกลีบดอก เช่น พันธุ์คริสเตียนดิออร์ พันธุ์ไวท์คริสต์มาส

กุหลาบฟลอริบันด้า  (Foribunda หรือ F.) หรือกุหลาบพวง ประเภทกุหลาบที่มีความแข็งแรงกว่ากุหลาบตัดดอก ออกดอกเยอะกว่าแต่ขนาดดอกเล็กกว่าเช่นกัน ออกดอกเป็นช่อบานพร้อมกัน กลีบดอกซ้อนกันหลายชั้น ทรงลำต้นเป็นพุ่มความสูงประมาณ 0.5-1 เมตร มีสายพันธุ์ย่อย ได้แก่ พันธุ์แองเจลเฟสและพันธุ์ฟูซีเลียร์

กุหลาบไคลมเบอร์  (Climher หรือ Cl.) หรือกุหลาบเลื้อย จัดเป็นไม้เลื้อย ลักษณะลำต้นตรงสูง และเลื้อยพันไปกับราวเกาะต่าง ๆ มีดอกหลายขนาด ออกดอกเป็นพวง สายพันธุ์ย่อย ได้แก่ พันธุ์ดอนจวนและพันธุ์ค็อกเทล

กุหลาบมินิเอเจอร์ (Miniature หรือ Min.) ประเภทกุหลาบที่นิยมปลูกลงกระถางสำหรับตกแต่งบ้าน ได้แก่ พันธุ์เบบี้และพันธุ์มาสเคอร์เหรด ลักษณะเด่นของกุหลาบสายพันธุ์นี้คือ มีลำต้นและดอกขนาดเล็ก เป็นพุ่มเล็กความสูงเพียง 1-2 ฟุตเท่านั้น

กุหลาบพุ่มหรือซรับโรส (Shrub หรือ S.) มีทั้งแบบกุหลาบป่าและสายพันธุ์ผสมกุหลาบป่า ลักษณะเป็นพุ่ม ออกดอกเป็นช่อ ขนาดดอกเล็กมีกลีบชั้นเดียว เช่น พันธุ์โรซ่า นิติด้า พันธุ์โรซ่า มัลติฟลอร่า และพันธุ์โรซ่า รูโกซ่า

กุหลาบแกรนดิฟลอร่า (Grandiflora หรือ Gr.) กุหลาบสายพันธุ์ผสมระหว่างกุหลาบตัดดอกและกุหลาบพวง ลักษณะเด่นคือ ออกดอกเดี่ยวแต่ขนาดดอกเล็กกว่าประเภทกุหลาบตัดดอก ก้านยาว ลำต้นสูงและแข็งแรง ได้แก่ พันธุ์คาเมล็อทและพันธุ์คาเสทไนท์

กุหลาบโพลีแอนท่า (Polyantha หรือ Pol.) สายพันธุ์กุหลาบที่มีลำต้นดูคล้ายสายพันธุ์กุหลาบหนู และดอกคล้ายกุหลาบพวง เพราะเป็นสายพันธุ์ผสมนระหว่างสายพันธุ์โรซ่า มัลติฟอร่ากับโรซ่า ไชเนนซิส แม้ลำต้นจะมีขนาดเล็กเป็นพุ่มเตี้ย แต่ทว่ามีความแข็งแรงมาก สายพันธุ์กุหลาบประเภทนี้ได้แก่ พันธุ์วายวอน ราเบีย

กุหลาบแรมเบลอร์ (Rambler หรือ R) ประเภทกุหลาบที่มีลำต้นยาวตรง กิ่งมีความอ่อนโค้งโน้มลงมาได้ ออกดอกเป็นพวงมีขนาดเล็ก ได้แก่ พันธุ์ไดโรทีเปอร์กิน 

เรียกได้ว่า กุหลาบ มีความน่าสนใจสมกับตำแหน่งราชินีแห่งดอกไม้จริง ๆ นอกจากความสวยงาม เย้ายวน ที่มาพร้อมกลิ่นหอม ๆ อันเป็นเอกลักษณ์แล้ว ยังมีประโยชน์หลายอย่าง พร้อมสรรพคุณทางยาที่ช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้ด้วย หากใครสนใจอยากปลูกจัดสวนหรือปลูกแต่งบ้าน ก็ลองนำข้อมูลเหล่านี้ไปพิจารณากันดูนะคะ 

เรื่องอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับดอกกุหลาบ : 

• ประโยชน์ของกุหลาบ ดอกไม้สื่อรักช่วยสุขภาพดี 
• 9 ดอกไม้บอกรักวันวาเลนไทน์ ใช้สื่อความหมายแทนใจ ให้คนรักแอบอมยิ้มไม่หยุด !
• 8 วิธีเก็บดอกกุหลาบ ให้ผลิดอกสวยและอยู่ได้นานขึ้น

ขอบคุณข้อมูลจาก : fiftyflowers.com, blooming.com.my, flowersandkisses.com.sg, eto.ku.ac.th, royalparkrajapruek.org, panmai.com (1) (2), legacy.orst.go.th, rspg.or.th, rd.com และ fnp.sg