ต้นคล้า (Catathea) 9 สายพันธุ์น่าปลูก มาพร้อมใบลายสวย ๆ ไม่ซ้ำ แถมยังเป็นต้นไม้มงคล ช่วยป้องกันอันตรายและอยู่เย็นเป็นสุข
อยากหาต้นไม้สวย ๆ มาปลูกในบ้าน และไม่เป็นอันตรายกับเด็กหรือสัตว์เลี้ยง กระปุกดอทคอมจะพาไปทำความรู้จักกับ ต้นคล้า ไม้ประดับใบสวยแถมยังเป็นหนึ่งในต้นไม้มงคลน่าปลูก พร้อมสายพันธุ์ต่าง ๆ รวมถึงวิธีปลูกและการดูแลต้นไม้ชนิดนี้
ลักษณะต้นคล้า
ต้นคล้า (Catathea) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Schumannianthus dichotomus (Roxb.) Gagnep. จัดอยู่ในวงศ์ Marantaceae เป็นไม้ยืนต้นเนื้ออ่อน มีอายุหลายปี ความสูงประมาณ 1-4 เมตร มีทั้งลักษณะลำต้นตรงและไม้เลื้อยที่มีหัวหรือเหง้าใต้ดิน แตกใบเป็นพุ่ม ออกเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกัน แต่ละสายพันธุ์ก็มีลวดลายแตกต่างกันไป อย่างไรตาม มีจุดสังเกตเหมือนกันก็คือ แผ่นใบทั้งสองข้างของเส้นกลางใบจะมีขนาดไม่เท่ากัน รอยต่อระหว่างก้านกับแผ่นใบจะมีรอยโป่งช่วยควบคุมการเคลื่อนไหวของใบ อีกทั้งในเวลากลางวันใบจะแผ่ออก แล้วห่อตัวเมื่อตกกลางคืน รูปร่างคล้ายกับการพนมมือ ทำให้มีอีกหนึ่งชื่อเรียกว่า Prayer Plants และมีดอกสีขาวออกเป็นช่อบริเวณซอกกาบใบประมาณช่วงกลางปี ราว ๆ เดือนมิถุนายน-สิงหาคม นอกจากนี้ยังมีเมล็ดและผล แต่พบเห็นได้ไม่บ่อยนัก
ต้นคล้ากับความมงคล
สำหรับต้นคล้ามีความเชื่อกันว่า ต้นคล้าเป็นไม้มงคล เพราะคำว่า "คล้า" หมายถึง การปกป้อง คุ้มครอง รักษา ดังนั้นเลยมีความเชื่อกันว่าหากบ้านใดปลูกก็จะช่วยให้แคล้วคลาดปลอดภัยจากสิ่งอันตรายและทำให้คนในบ้านอยู่เย็นเป็นสุข
ส่วนประโยชน์อื่น ๆ ของต้นคล้าก็มีอีกมากมาย เช่น นำต้นไปตากแห้งทำเสื่อ รวมถึงผลิตยารักษาโรคต่าง ๆ อาทิ ยาแก้ไข้ เป็นต้น อีกทั้งสามารถปลูกในบ้านได้ ไม่เป็นอันตรายต่อเด็กและสัตว์เลี้ยงอีกด้วย
วิธีปลูกต้นคล้า
เนื่องจากมีถิ่นกำเนิดในป่าดิบชื้นและประเทศเขตร้อนแถบอเมริกาใต้ เช่น บราซิล เปรู แอฟริกา รวมถึงบางประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น อินโดนีเซีย และไทย ดังนั้น ดินที่ใช้ปลูกควรเป็นดินที่กักเก็บความชื้นและระบายน้ำได้ดี เช่น ดินร่วนปนทราย ควรวางกระถางในที่ลมโกรกเล็กน้อยและมีแดดรำไร แต่ไม่โดนแดดจัด ๆ ซึ่งอาจจะทำให้ใบไหม้หรือขอบใบแห้ง นิยมขยายพันธุ์ด้วยการแยกกอมากกว่าการเพาะเมล็ด เพราะต้นจะตั้งตัวและผลิใบใหม่ได้เร็วกว่า อีกทั้งการเพาะเมล็ดมีโอกาสที่ต้นจะกลายพันธุ์สูงด้วย นอกจากนี้ระหว่างการปลูกต้นคล้าควรรดน้ำให้ดินชุ่มอยู่เสมอ หรือเพิ่มการพ่นละอองน้ำที่ใบในช่วงหน้าร้อน และรดด้วยปุ๋ยคอกละลายน้ำเดือนละครั้ง
ส่วนเรื่องที่ต้องระวัง โดยเฉพาะในช่วงอากาศหนาว ได้แก่ โรคใบจุดสนิมที่เกิดเชื้อรา และศัตรูพืชต่าง ๆ อาทิ ไรแดง หนอนบุ้ง ตั๊กแตน และเพลี้ยแป้ง เป็นต้น
สายพันธุ์ต้นคล้าน่าปลูก
1. คล้าหางนกยูง
คล้าหางนกยูง (Calathea Makoyana) สายพันธุ์ที่มีต้นกำเนิดมาจากอเมริกาใต้ โดดเด่นด้วยใบลายสีเขียวเข้มหรือม่วงอมเขียวบนพื้นสีเขียวอ่อน ดูคล้ายหางนกยูงและเป็นที่มาของชื่อ เลี้ยงง่าย เหมาะสำหรับปลูกในบ้าน ควรปลูกในดินเหนียวผสมดินร่วน 2 ส่วน และวัสดุปลูกอื่น ๆ ได้แก่ ปุ๋ยคอก เศษใบไม้ และทราย อย่างละ 1 ส่วน เพื่อให้ดินสามารถเก็บความชื้นและระบายน้ำได้ดีขึ้น
นอกจากนี้ยังมีคล้าหางนกยูงแดง (Calathea Dottie) แตกต่างกันที่แผ่นใบจะมีสีม่วงอมแดงตลอดทั้งใบ และมีลายสีชมพูเป็นเส้นเล็ก ๆ ขนานไปกับขอบใบและเส้นกลางใบ
2. คล้าใบตอง
คล้าใบตอง (Calathea Orbifolia) ต้นกำเนิดจากโบลิเวีย ลักษณะแผ่นใบเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม มีติ่งเล็กน้อย ใบสีเขียวอ่อนมีลายสีเขียวเข้มเป็นริ้ว ๆ ลากผ่านจากเส้นกลางใบไปจนถึงขอบใบลักษณะคล้ายใบตอง ถือเป็นหนึ่งในสายพันธุ์คล้าขนาดใหญ่ แต่โตช้า ชอบที่ที่มีความชื้นสูง หากอากาศแห้งเกินไปจะทำให้ใบร่วงง่าย
3. คล้าขุนแผน
คล้าขุนแผน (Calathea cv. Sanderiana) หรือว่านเสน่ห์ขุนแผน มีต้นกำเนิดจากเปรู ความสูงลำต้นประมาณ 1 เมตร มีใบใหญ่และหนา ความยาวประมาณ 25-30 เซนติเมตร โคนมน ปลายเรียวแหลม แผ่นใบสีเขียวเข้ม ใบอ่อนจะมีริ้วสีชมพูพาดขวาง และจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นริ้วสีขาวเมื่อใบแก่ ใต้ใบสีม่วงแดง เหมาะสำหรับปลูกในดินร่วนปนทราย อีกทั้งยังมีความเชื่อว่าเป็นว่านมงคล เสริมเรื่องเมตตามหานิยม และช่วยให้ผู้ปลูกมีความเจริญก้าวหน้าอีกด้วย
4. คล้าม้าลาย
คล้าม้าลาย (Calathea zebrina (Sims) Lindl.) หรือคล้าเสือโคร่ง มีต้นกำเนิดในบราซิล ลักษณะลำต้นโตเป็นพุ่มแน่น ความสูงประมาณ 0.5-1 เมตร ใบเป็นรูปไข่แกมรี ปลายมีติ่งเล็ก ๆ ขอบใบเป็นคลื่นหยักเล็กน้อย แผ่นใบมีลายสีเขียวเข้มสลับเขียวอ่อนทั้งด้านหน้าและหลังแผ่นใบ มีกาบหุ้มตลอดแนวก้าน
5. คล้าริบบิ้น
คล้าริบบิ้น (Calathea rufibarba Fenzl) มีต้นกำเนิดจากบราซิล ลักษณะเป็นพุ่มโปร่ง ความสูงประมาณ 30-40 เซนติเมตร มีใบรูปหอก เรียวยาว ปลายแหลม ขอบใบหยักคล้ายคลื่น ด้านบนมีสีเขียวเข้มเหลือบเงิน ตัดด้วยสีเขียวอ่อนของเส้นกลางใบ ส่วนใต้ใบมีขนและเป็นสีม่วงแดง
6. คล้าถุงเงิน
คล้าถุงเงิน (Calathea picturata K. Koch & Linden cv. Argentea) หรือคล้าอาร์เจนเตีย มีถิ่นกำเนิดในบราซิล เป็นไม้ล้มลุก ความสูงประมาณ 30-50 เซนติเมตร ใบรีแผ่กว้าง โคนสอบ ปลายใบแหลม แผ่นสีเขียวอ่อนอมเทา ขอบใบสีเขียวเข้ม ใต้ใบสีม่วงแดง ก้านใบทรงกระบอก
7. คล้ากาเหว่าลาย
คล้ากาเหว่าลาย (Calathea lancifolia Boom) ความสูงประมาณ 30-45 เซนติเมตร แตกกอเป็นใบเดี่ยว ความยาวประมาณ 25-35 เซนติเมตร แผ่นใบหนาผิวมัน สีเขียวอ่อนอมเหลือง มีลายเป็นรอยนูนและขอบใบสีเขียวเข้ม ใต้ใบสีม่วงแดง มีถิ่นกำเนิดจากบราซิลเช่นเดียวกัน
8. คล้าหยกมณี
คล้าหยกมณี (Calathea Concinna Freddie) ลักษณะคล้ายกับคล้าม้าลาย โดยมีลายพาดขวางสีเขียวเข้มบนแผ่นใบสีเขียวอ่อน แต่คล้าหยกมณีจะมีใบเรียวและปลายแหลม ก้านใบเล็กกว่า ความสูงลำต้นประมาณ 60 เซนติเมตร
9. คล้าแตงโม
คล้าแตงโม (Calathea Veitchiana) คล้าอีกหนึ่งสายพันธุ์ที่คนนิยมปลูก แตกกอเป็นพุ่ม ใบเดี่ยวออกเรียงสลับเป็นชั้น ใบทรงรีโคนสอบ ปลายแหลม แผ่นใบสีเขียวเข้มสลับเขียวอมเทาแนวยาวคล้ายเปลือกแตงโม ใต้ใบสีม่วงอมแดง มีต้นกำเนิดจากแถบอเมริกาใต้
ถือเป็นต้นไม้อีกหนึ่งชนิดที่มีความน่าสนใจหลายอย่างเลยทีเดียว เพราะนอกจากจะเป็นต้นไม้มงคลช่วยปัดเป่าอันตรายและทำให้อยู่เย็นเป็นสุขแล้ว แต่ละสายพันธุ์ยังมีความสวยงามที่แตกต่างกัน อีกทั้งยังสามารถปลูกในบ้านได้ โดยไม่ต้องกลัวว่าจะเป็นพิษกับเด็กหรือสัตว์เลี้ยงอีกต่างหาก