วิธีไหว้วันตรุษจีนที่บ้าน ตั้งโต๊ะอย่างไร ไหว้อะไรบ้าง ใช้ธูปกี่ดอก

รวมเรื่องน่ารู้เกี่ยวกับการไหว้ตรุษจีน พิธีกรรมสำคัญในวันขึ้นปีใหม่ของคนจีน ที่มีมานานตั้งแต่สมัยโบราณ แถมยังสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน ต้องเตรียมบ้านอย่างไร ตั้งโต๊ะแบบไหน ใช้อะไรบ้าง ไหว้กี่โมง ใช้ธูปกี่ดอก

เมื่อพูดถึงวันตรุษจีน นอกเหนือจาก "อั่งเปา" "แต๊ะเอีย" หรือคำอวยพรว่า "ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้" แล้ว พิธีไหว้ในวันตรุษจีนก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งสำคัญที่น่าสนใจไม่แพ้กัน เพราะชาวจีนส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับการไหว้มาก ๆ เรียกได้ว่าไหว้กันเกือบทุกเทศกาล ฉะนั้นเนื่องในโอกาสตรุษจีน 2567 (วันเสาร์ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2567) กระปุกดอทคอมจึงขอนำวิธีเตรียมบ้านให้พร้อมก่อนไหว้ตรุษจีน วิธีจัดโต๊ะไหว้ตรุษจีน และความหมายของไหว้ตรุษจีนมาฝาก ทว่าก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับเทศกาลตรุษจีน กันสักหน่อยดีกว่าค่ะ

วันตรุษจีนเป็นวันขึ้นปีใหม่ของคนจีน คล้ายกันกับที่วันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่ของคนไทย ดังนั้นเราจึงจะได้เห็นชาวจีนทั่วโลกเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ในวันนี้ เพราะทุกคนล้วนให้ความสำคัญกับเทศกาลนี้มาก เนื่องจากเชื่อกันว่ามีมานานกว่า 4,000 ปีแล้ว โดยเดิมทีตรุษจีนเป็นเทศกาลที่จัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งกำหนดการเดิมถือว่าวันที่ 30 เดือน 12 ตามปฏิทินจีน เป็นวันส่งท้ายปีเก่า ส่วนวันที่ 1 เดือน 1 ตามปฏิทินจีน เป็นวันแรกของฤดูใบไม้ผลิ วันขึ้นปีใหม่ วันตรุษจีน หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งได้ว่า วันชิวอิก นั่นเอง

ส่วนกำหนดการสำหรับการเฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีน ส่วนใหญ่แล้วจะเริ่มตั้งแต่ 1 เดือน ก่อนถึงวันตรุษจีน โดยจะมีวันสำคัญหลัก ๆ 3 วัน ได้แก่

วันจ่ายตรุษจีน : วันจ่ายหรือตื่อเล็ก เป็นวันที่ชาวจีนจะออกไปหาซื้ออาหาร ผลไม้ และเครื่องเซ่นไหว้ต่าง ๆ มาเตรียมไว้ให้พร้อมก่อนร้านค้าหยุดยาว โดยจะตรงกับวันก่อนสิ้นปี ซึ่งในปีนี้ก็คือ วันพฤหัสบดี ที่ 8 กุมภาพันธ์ 2567 

วันไหว้ตรุษจีน : วันไหว้หรือวันสิ้นปี เป็นวันที่ชาวจีนจะทำการไหว้เทพเจ้าต่าง ๆ ด้วยอาหาร ผลไม้ และของเซ่นไหว้ที่ซื้อเตรียมไว้ก่อนหน้านี้ โดยจะตรงกับวันสิ้นปี ซึ่งในปีนี้ก็คือ วันศุกร์ ที่ 9 กุมภาพันธ์ 2567 

วันเที่ยวตรุษจีน : วันเที่ยว วันปีใหม่ หรือวันตรุษจีน เป็นวันที่ชาวจีนจะแต่งตัวสวยงามและพากันออกไปเที่ยว รวมถึงไปขอพรญาติผู้ใหญ่ที่เคารพด้วย โดยจะถือเป็นวันแห่งสิริมงคล งดทำบาปทุกชนิด ซึ่งในปีนี้ก็คือ วันเสาร์ ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2567

ชาวจีนส่วนใหญ่จะเตรียมทำความสะอาดบ้านครั้งใหญ่ก่อนถึงวันตรุษจีน เพราะเชื่อว่าเป็นการปัดสิ่งอัปมงคลของปีเก่าออกไป พร้อมต้อนรับสิ่งมงคลของปีใหม่เข้าบ้าน อีกทั้งบ้านที่สะอาด เรียบร้อย ไม่รกรุงรัง ยังทำให้พลังงานชี่ไหลเวียนอย่างเต็มที่ และเป็นการเปิดทางให้เงินทองไหลมาเทมาด้วย ซึ่งการทำความสะอาดจะไล่ตั้งแต่ชั้นบนลงชั้นล่าง เน้นบริเวณหน้าบ้านที่เป็นจุดเริ่มต้น ห้องครัวที่เป็นจุดรับโชคลาภ และห้องนอนที่เป็นจุดความสัมพันธ์ เป็นหลัก

ชาวจีนเชื่อว่าการทำความสะอาดบ้าน ปัด กวาด เช็ด ถู ล้างจาน หรือแม้แต่ทิ้งขยะในวันตรุษจีน เป็นการนำโชคลาภและเงินทองออกจากบ้าน ฉะนั้นพวกเขาจะไม่ทำความสะอาดบ้านทุกประเภทในวันปีใหม่เด็ดขาด เรียกได้ว่าถ้าหากจัดงานส่งท้ายปีเก่า ก็ต้องรีบเคลียร์ของก่อนเที่ยงคืน หรืออย่างมากสุดก็อาจจะแค่กวาดเศษฝุ่นไปกองรวมไว้มุมบ้านแล้วค่อยเคลียร์ทิ้งในวันถัดไป ซึ่งปกติแล้วชาวจีนมักจะทำความสะอาดบ้านครั้งใหญ่ก่อนวันปีใหม่อยู่แล้ว จึงไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องความสกปรกมาก ส่วนระยะเวลาที่เหมาะจะกลับมาทำความสะอาดบ้านอีกครั้งก็คือ ตั้งแต่วันที่ 3 ของปีใหม่เป็นต้นไปนั่นเอง

ชาวจีนเชื่อว่าการทำของแตกในวันตรุษจีน เป็นลางร้ายที่บอกว่าครอบครัวจะแตกแยกหรือมีคนเสียชีวิต ฉะนั้นพวกเขาจะระมัดระวังและไม่ทำสิ่งของแตกหรือชำรุดเด็ดขาด แต่ถ้าหากเผลอทำพลาดโดยไม่ตั้งใจ ก็สามารถแก้เคล็ดได้ด้วยการพูดว่า "luo di kai hua" ที่แปลว่า ดอกไม้จะเบ่งบานเมื่อตกลงสู่พื้น

ชาวจีนเชื่อว่าการใช้ของมีคมตัดสิ่งของในวันตรุษจีน ถือเป็นการตัดโชคดีไปด้วย ฉะนั้นพวกเขาจะไม่ใช้ของมีคม เช่น มีดและกรรไกร ในวันปีใหม่เด็ดขาด

ชาวจีนเชื่อว่าเทพเจ้าแห่งน้ำเกิดในวันตรุษจีน ฉะนั้นการซักผ้าในวันตรุษจีนจึงเปรียบเสมือนเป็นการลบหลู่ท่านนั่นเอง

ชาวจีนเชื่อว่าการเข้าไปในห้องนอนคนอื่นหรือให้คนอื่นเข้าห้องนอนในวันตรุษจีน ถือเป็นโชคร้ายอย่างมาก ฉะนั้นพวกเขาจะไม่เข้าไปหาใครในห้องนอนเด็ดขาด แม้กระทั่งคนที่ป่วยหนัก ถ้าหากมีแขกมาเยี่ยม ก็ต้องออกมารอรับในห้องรับแขกเท่านั้น

แบ่งการไหว้ออกเป็น 3 ช่วง คือ

• ช่วงเช้ามืด คือ การไหว้เทพเจ้าต่าง ๆ ด้วยเครื่องไหว้ที่เป็นเนื้อสัตว์ 3 อย่าง คือ หมูสามชั้นต้ม ไก่ต้ม เป็ดต้ม พร้อมทั้งเหล้า น้ำชา และกระดาษเงิน-กระดาษทอง โดยจะกระทำในช่วง 7-8 โมงเช้า
   
• ช่วงสาย คือ การไหว้บรรพบุรุษที่เสียชีวิตแล้ว ด้วยซาแซ อาหารคาว-หวาน รวมถึงเผากระดาษเงิน-กระดาษทอง พร้อมเสื้อผ้าให้กับบรรพบุรุษ กระทำไม่เกินเที่ยงวัน นอกจากนี้หลังจากที่ทุกคนในครอบครัวร่วมรับประทานอาหารไหว้บรรพบุรุษเสร็จเรียบร้อยแล้ว ก็จะมีการแลกเปลี่ยนอั่งเปากันอีกด้วย
   
• ช่วงบ่าย คือ การไหว้ผีไม่มีญาติ ด้วยข้าว กับข้าว ขนม เช่น ขนมเข่งกับขนมเทียน และกระดาษเงิน-กระดาษทอง รวมถึงมีการจุดประทัดเพื่อปัดเป่าไล่สิ่งชั่วร้ายด้วย (ประมาณบ่ายโมงถึง 4 โมงเย็น)

วิธีการเลือกเครื่องไหว้ ของไหว้ สำหรับวันตรุษจีน ควรเลือกให้มีชื่อหรือความหมายที่เป็นมงคล ตัวอย่างเช่น

• หมู หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์
• เป็ด หมายถึง ความบริสุทธิ์และความสะอาด
• ไก่ หมายถึง ความขยันขันแข็งและความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ถ้าหากเป็นไก่เต็มตัว หมายถึง ความสมบูรณ์
• ปลา หมายถึง เหลือกินเหลือใช้ อุดมสมบูรณ์
• ปลาหมึก หมายถึง เหลือกินเหลือใช้ (เหมือนปลา)
• ถั่วตัด หมายถึง แท่งเงิน
• เม็ดบัว หมายถึง การมีลูกชายจำนวนมาก
• หน่อไม้ หมายถึง การอวยพรให้ร่ำรวย
• สาหร่ายทะเลสีดำ หมายถึง ความมั่งคั่งร่ำรวย
• บะหมี่ยาว หมี่ซั่ว หรือฉางโซ่วเมี่ยน หมายถึง อายุยืนยาว

ทั้งนี้ ควรหลีกเลี่ยงเต้าหู้ขาวอย่างเด็ดขาด เพราะว่าสีขาวถือเป็นสีสำหรับงานโศกเศร้า

• กล้วย หมายถึง เรียกโชคลาภ ลูกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง
• องุ่น หมายถึง ความเพิ่มพูน
• สาลี่ หมายถึง โชคลาภมาถึง (แต่ไม่นิยมใช้ไหว้บรรพบุรุษและผีไม่มีญาติ)
• แอปเปิล หมายถึง ความสันติสุข สันติภาพ
• ส้มสีทอง หมายถึง ความสวัสดีมหามงคล
• สับปะรด หมายถึง มีโชคมาหา

• ขนมเข่ง หมายถึง ความหวานชื่น ราบรื่นในชีวิต
• ขนมเทียน หมายถึง ความหวานชื่นและความราบรื่น
• ขนมไข่ หมายถึง ความเจริญเติบโต
• ขนมถ้วยฟู หมายถึง ความเพิ่มพูนรุ่งเรือง
• ขนมสาลี่ หมายถึง ความรุ่งเรืองและความเฟื่องฟู
• ซาลาเปา หรือหมั่นโถว หมายถึง ห่อโชคหรือโชคดี
• จันอับ (จั๋งอั๊บ) หมายถึง ความหวานที่เพิ่มพูน มีความสุขตลอดไป

ในเมื่อได้รู้ข้อมูลเกี่ยวกับการไหว้วันตรุษจีนไปพอสมควรแล้ว ก็หวังว่าคนไทยเชื้อสายจีนทั้งหลาย จะนำไปปรับใช้กันได้อย่างถูกต้อง อ้อ แล้วสุดท้ายนี้กระปุกดอทคอมก็ต้องขอสวัสดีปีใหม่จีน ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้ นะคะ 

• วิธีไหว้วันตรุษจีนที่บ้าน ตั้งโต๊ะอย่างไร ไหว้อะไรบ้าง ใช้ธูปกี่ดอก  
• ไหว้บรรพบุรุษที่บ้าน ทำกี่โมง ใช้ธูปกี่ดอก จัดโต๊ะและของไหว้อย่างไรให้ถูกต้อง 
• ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้...เปิดศักราชใหม่ด้วย 13 ของแต่งบ้านมงคลตรุษจีน

ขอบคุณข้อมูลจาก tescolotus, chinahighlights และ edition.cnn